Externe veiligheid - Lokaal en Regionaal beleid

Plaatsgebonden risico

Als de afstand tot de risicobron maar groot genoeg is, dan kun je 100% veiligheid bereiken. Nederland is te klein om grote afstanden te hanteren. Daarom is gekozen voor het bieden van een basisveiligheid aan burgers door de norm voor het plaatsgebonden risico (PR). Dit is de kans dat een onbeschermd persoon op een bepaalde plek komt te overlijden door een ongeval met gevaarlijke stoffen.

PR10^-6 is een eenheid voor ‘een miljoenste dood’. Dat is in Nederland de kans per jaar dat een onbeschermd persoon op een zekere plek kan overlijden als direct gevolg van een ongeval met gevaarlijke stoffen. Binnen deze contour is het risico groter en gelden beperkingen. Kwetsbare objecten, zoals woningen in hoge dichtheid of ziekenhuizen, zijn niet toegestaan binnen de contour. Beperkt kwetsbare objecten, zoals verspreid liggende woningen of winkels, zijn alleen toegestaan als daar een goed gemotiveerde reden voor is.

Risicobronnen en regelgeving voor externe veiligheid

Binnen externe veiligheid wordt onderscheid gemaakt tussen stationaire risicobronnen en mobiele risicobronnen. Onder stationaire bronnen worden bedrijven verstaan die gevaarlijke stoffen zoals LPG en propaan in grote hoeveelheden toepassen in hun productie proces en/of opslaan. Mobiele risicobronnen zijn de grote transportaders binnen Nederland waar gevaarlijke stoffen in bulk worden vervoerd. Deze transportaders zijn zowel wegen als spoorwegen en wateren. Daarnaast vindt er ook transport van gevaarlijke stoffen plaats in de buisleidingen. Deze wijze van transport wordt vaak ook geschaard onder mobiele transportbronnen. Zowel de gemeente als de landelijke overheid heeft de verplichting om de ligging van deze bronnen weer te geven op een landelijke risicokaart.

Stationaire risicobronnen

Bij externe veiligheid in relatie tot inrichtingen gaat het om het beheersen van de risico's die ontstaan voor de omgeving bij gebruik en opslag van gevaarlijke stoffen. Het Besluit externe veiligheid inrichtingen (Bevi) legt veiligheidsnormen op aan bedrijven die een risico vormen voor personen buiten het bedrijfsterrein. Het gaat daarbij onder meer om LPG-tankstations, opslagplaatsen, ammoniakkoelinstallaties, spoorwegemplacementen en bedrijven die onder het Besluit risico's zware ongevallen vallen. Het Bevi bevat eisen voor het plaatsgebonden risico (PR) en regels voor het groepsrisico (GR).

Het Bevi verplicht gemeenten en provincies rekening te houden met deze eisen bij het verlenen van vergunningen en het maken van het Omgevingsplan. Op grond van het Bevi zijn in de Regeling externe veiligheid inrichtingen (Revi) voor een aantal bedrijfscategorieën (LPG-tankstations, ammoniakkoelinstallaties, opslagplaatsen) vaste veiligheidsafstanden opgenomen. Het Bevi introduceert in artikel 14 een nieuw instrument: een veiligheidscontour, waarmee het bevoegd gezag zowel in de omgevingsvergunning (toestemming milieu) als in het Omgevingsplan aan kan geven tot hoever risicovolle bedrijven of bedrijventerreinen kunnen uitbreiden.

Mobiele risicobronnen

Bij externe veiligheid in relatie tot mobiele bronnen gaat het om het beheersen van de risico's die ontstaan voor de omgeving bij transport van gevaarlijke stoffen over weg, water en spoor.

In het Basisnet en het Besluit externe veiligheid transportroutes is beschreven hoe met deze risico’s omgegaan moet worden. Het Basisnet biedt de gemeenten duidelijkheid over de maximale risico’s die het transport van gevaarlijke stoffen mag veroorzaken. Die maximaal toelaatbare risico’s zijn met de bijbehorende risicozones voor alle relevante spoor-, weg- en vaarwegtrajecten in tabellen vastgelegd. Het Basisnet bestaat uit drie onderdelen: Basisnet Spoor, Basisnet Weg en Basisnet Water.

Doelen van het Basisnet zijn:

• gevaarlijke stoffen kunnen vervoeren tussen de belangrijkste industriële plaatsen in Nederland en het buitenland, ook in de toekomst;
• risico’s voor omwonenden langs de routes binnen wettelijke grenzen houden;
• duidelijkheid verschaffen aan gemeenten over waar wel/niet gebouwd mag worden.

Bij de vaststelling van het Basisnet is rekening gehouden met het Omgevingsplan van gemeenten (ongeacht de ontwikkelingsfase van de plannen). Op deze manier houdt het Basisnet rekening met de komende ruimtelijke ontwikkelingen in de omgeving van de transportroutes. Daarnaast wordt er in het Basisnet ruimte gecreëerd voor de groei van het transport van gevaarlijke stoffen: de risicoruimte die het transport krijgt toebedeeld is gebaseerd op vervoersprognoses. Hierdoor wordt voorkomen dat er nieuwe veiligheidsknelpunten ontstaan.

Gemeenten kunnen wegen op hun grondgebied aanwijzen voor het vervoer van gevaarlijke stoffen. Het gevolg van zo’n besluit is dat gevaarlijke stoffen dan alleen over de aangewezen wegen vervoerd mogen worden. Staphorst heeft binnen de gemeente één route aangewezen namelijk een deel van de N377.