Cultureel Erfgoed - Lokaal en Regionaal beleid
Gemeentelijk beleid
Erfgoedverordening
De Erfgoedverordening Staphorst regelt de aanwijzing en afvoer van gebouwen op de gemeentelijke monumentenlijst. Daarnaast bevat de verordening regels omtrent de zogenaamde instandhouding. De instandhoudingsbepaling verplicht de monumenteigenaar om het monument zodanig te onderhouden dat het voortbestaan en de monumentale waarde gewaarborgd blijft.
Erfgoednota
De gemeente Staphorst behoort met in totaal bijna 600 rijks- en gemeentelijke monumenten tot de grote monumentengemeenten van Nederland. De gemeente kent daarnaast nog 80 karakteristieke panden. Bovendien is het bebouwingslint Staphorst-Rouveen door het rijk aangewezen als beschermd dorpsgezicht. Dit is een terechte erkenning van het bijzondere erfgoed binnen de gemeente: het dorpslint met agrarische bebouwing in de karakteristieke stegenstructuur is uniek in Nederland en verdient een goede bescherming. De erfgoednota zet daarbij als het ware een stip op de horizon: de erfgoednota geeft aan hoe de gemeente Staphorst de komende jaren haar erfgoedbeleid wil vormgeven, daarbij rekening houdend met wet- en regelgeving vanuit de rijksoverheid en de provincie. Kortom: hoe kunnen we onze monumenten en cultuurhistorie blijven gebruiken en ontwikkelen en tegelijk zuinig te zijn op de waardevolle erfenissen uit het verleden. Om te kunnen blijven wie we zijn.
Archeologische inventarisatie, verwachtings- en beleidsadvieskaart
De Wet op de Archeologische Monumentenzorg geeft aan dat de gemeente inzicht moet hebben in de (te verwachten) archeologische waarden binnen haar grondgebied. De archeologische inventarisatie, verwachtings- en beleidsadvieskaart geeft inzicht in de aanwezige archeologische waarden én in de kans dat archeologische resten in de ondergrond aanwezig zijn. De kaart wordt gebruikt als onderbouwing van het gemeentelijk archeologiebeleid en als onderlegger bij ruimtelijke plannen en geplande bodemingrepen. De kaart is ook concreet doorvertaald naar regels in het Omgevingpslan. Op de website Regels op de kaart kunt u zoeken op adres en meer informatie vinden over het ter plaatse geldende Omgevingsplan.
Belvedère-nota 'Staphorst, een eigen wereld'
Het landschap van Staphorst is een voor Nederland uniek landschap. Vanwege de unieke cultuurhistorische betekenis van het gebied is Staphorst aangewezen als Belvedère-gebied. In de nota Belvedère (Ministerie van OCW, LNV, VROM en VW; 1999) is het rijksbeleid neergelegd over de relatie tussen cultuurhistorie en ruimtelijke inrichting. Centrale doelstelling van de nota is dat de cultuurhistorische identiteit sterker richtinggevend wordt voor de inrichting van de ruimte in ons land. In het kader van de Nota Belvedère zijn de cultuurhistorisch meest waardevolle gebieden en steden in Nederland op kaart gezet. Staphorst is één van deze gebieden. De aanduiding tot Belvedère gebied legt bovenal de morele verplichting op dat men zich bij de ontwikkelingen zoals die in het gebied spelen extra rekenschap geeft van de bijzondere waarden die dit gebied vertegenwoordigt. Het gaat bij Belvedère dan ook nadrukkelijk niet om ‘behoud', maar om ‘behoud door ontwikkeling'. Het vizier moet niet alleen zijn gericht op het verleden, maar vooral ook op de toekomst. Hoe kunnen wij zorgen dat de waarden van het verleden voor de toekomst behouden blijven en daarin een nieuwe betekenis kunnen krijgen, zonder het gebied ‘op slot' te willen doen?
Monumentenlijst
Op monumentenlijst gemeente Staphorst geven wij u een overzicht (de adressen) van gemeentelijke monumenten en karakteristieke panden. Het actuele overzicht van rijksmonumenten is te vinden op monumentenregister.cultureelerfgoed.nl. De website cultureelerfgoed.nl bevat ook informatie over monumenten en beschermde dorpsgezichten.
Duurzaamheid
De Groene Menukaart
Is uw monumentale boerderij klaar voor de toekomst? Wanneer u wilt (ver)bouwen kunt u gebruik maken van tips met het oog op energie en duurzaamheid. Zie degroenemenukaart.nl meer dan 50 duurzame opties op een rij.
Financieringsregelingen
Subsidie restauratie rijksmonumenten
Woont u in een Rijksmonument en u wilt verbouwen (restaureren) dan zijn daar subsidies voor. Iedere provincie ontvangt jaarlijks vanuit het Rijk een bedrag voor restauratiewerkzaamheden aan rijksmonumenten. Provincies besteden het budget verschillend. De subsidiabele kosten voor de restauratie moeten minimaal 6% van de herbouwwaarde bedragen. Jaarlijks tussen 1 mei en 1 juni kunt u subsidie aanvragen bij het subsidieloket provincie Overijssel.
Cultuurfondshypotheek
Als u een gemeentelijk monument of een door de gemeente als beeldbepalend aangewezen pand (in een beschermd stads- of dorpsgezicht) gaat restaureren, komt u wellicht in aanmerking voor een Cultuurfondshypotheek. Onder restauratie wordt verstaan de werkzaamheden waarmee u de monumentale waarden herstelt, of het pand constructief herstelt. In combinatie met restauratiekosten vallen ook herbestemmings- en/of verduurzamingskosten onder de lening. Neem voordat u gaat aanvragen contact op met het Nationaal Restauratiefonds in verband met de actuele hoogte van het budget. Zie voor meer informatie restauratiefonds.nl.
Subsidieregeling Instandhouding Monumenten (Sim)
De Sim is bedoeld voor rijksmonumenten die volgens de regeling géén woonhuis zijn. Omdat volgens de regeling ‘agrarische gebouwen’ niet als woonhuis worden aangemerkt, kunnen ook eigenaren van een (Staphorster) boerderij deze subsidie aanvragen. De subsidie moet worden ingezet ten behoeve van sober en doelmatig onderhoud, op basis van een instandhoudingsplan, over een periode van 6 jaar. De aanvraagperiode is jaarlijks van 1 februari tot en met 31 maart. Zie voor meer informatie: monumenten.nl.
Subsidieregeling herbestemming monumenten
Wilt u onderzoeken of de herbestemming van uw pand haalbaar is? U kunt daarbij gebruik maken van de Subsidieregeling stimulering herbestemming monumenten. De subsidieregeling bevordert een duurzaam gebruik van monumenten en van gebouwen met een cultuurhistorische waarde. De regeling voorkomt dat monumenten waarvoor een nieuwe functie lastig te vinden is, langere tijd leeg staan en daardoor snel achteruitgaan. U kunt de subsidie in de kosten van een haalbaarheidsonderzoek aanvragen bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, ieder jaar in de periode van 1 oktober t/m 30 november. Zie voor meer informatie: monumenten.nl.
Instandhoudingssubsidie woonhuis-rijksmonumenten
Eigenaren van een rijksmonument met een woonfunctie (‘Verblijfsobject’ volgens de BAG) kunnen subsidie aanvragen voor instandhoudingskosten bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Het betreft bijvoorbeeld schilderwerk of het herstel van goten en regenpijpen, het dak, voegen, kozijnen of de fundering. De bijdrage bij deze regeling is 38% van het subsidiabele bedrag, dat ook wordt gebaseerd op de Leidraad subsidiabele instandhoudingskosten. De subsidie kan worden aangevraagd in de periode van 1 maart tot en met 30 april voor gemaakte subsidiabele onderhoudskosten in het jaar daarvoor. Meer informatie vindt u op cultureelerfgoed.nl.
Organisaties
Monumentencommissie
De gemeente kan bepalen dat een bouwplan moet voldoen aan de redelijke eisen van welstand. Hebt u een omgevingsvergunning nodig voor het bouwen? Dan kan de gemeente uw aanvraag voorleggen aan de Stadsbouwmeester. De Stadsbouwmeester beoordeeld of uw ontwerp voldoet aan redelijke eisen van welstand. De eisen kunt u bekijken in de welstandsnota van de gemeente. Woont u in een gemeentelijk- of rijksmonument of binnen het beschermd dorpsgezicht, dan wordt uw ontwerp meestal ook beoordeeld door onze monumentencommissie. In deze onafhankelijke commissie hebben een aantal deskundige, door de gemeente Staphorst aangestelde leden zitting. Om ook lokale kennis toe te voegen is vanuit de Monumentenadviesraad een burgerlid toegevoegd aan de gemeentelijke monumentencommissie. Meer informatie vindt u op de website hetoversticht.nl.
Steunpunt Cultureel Erfgoed Overijssel
Heeft u een bouwplan waarvoor u een monumentenvergunning nodig heeft? Dan kan het plan worden voorbesproken bij het Steunpunt Cultureel Erfgoed Overijssel. Tijdens het spreekuur kunt u al in een vroeg stadium uw (schets)plan voorleggen aan de betrokken partijen, waaronder de vergunningverlener en diverse erfgoeddeskundigen. Dit heeft als voordeel dat er in een vroeg stadium afstemming kan worden bereikt. Dit kan vertragingen verder in het vergunning traject helpen voorkomen. Het spreekuur wordt een maal per maand gehouden bij Het Oversticht in Zwolle. Een afspraak maakt u via uw EPOS-professional of via de gemeente.
Monumentenadviesraad
De adviesraad vervult een belangrijke rol bij het ontwikkelen en uitvoeren van het gemeentelijk erfgoedbeleid. De adviesraad, waarvan de leden worden benoemd door de gemeente, geeft gevraagd en ongevraagd advies over erfgoedzaken. Om ook lokale kennis toe te voegen is vanuit de Monumentenadviesraad een burgerlid vertegenwoordigd in de Monumentencommissie. Daarnaast treedt de Monumentenadviesraad ook op als organiserend comité voor de jaarlijkse lokale Open Monumenten Dag en wijst zij het ‘Monument van het Jaar’ aan.
Boerderijstichting Staphorst
De Boerderijstichting Staphorst zet zich in voor het behoud van de boerderijen in de gemeente Staphorst; vanaf Lichtmis, Rouveen, Staphorst, Halfweg tot aan IJhorst. De stichting is voortgekomen uit de stichting Rieten Daken, een initiatief van de Monumenten Adviesraad Staphorst. Meer informatie op www.boerderijstichtingstaphorst.nl.
Historische Vereniging Staphorst
De Historische Vereniging Staphorst heeft als doel het behartigen van de historische belangen in de gemeente en het bevorderen van de kennis daarover. Daarnaast beschikt de vereniging over een uitgebreid foto-, dia- en filmarchief dat ook via de website is te raadplegen. Meer informatie op www.historischeverenigingstaphorst.nl.